Naučnici sa Univerziteta u Kielu sa stručnjacima iz više naučnih institucija iz Srbije otkrili su dosad nepoznato naselje iz perioda kasnog neolita u dolini rijeke Tamiš na sjeverozapadu Srbije, u Banatu.
“Riječ je o otkriću od neslućene važnosti jer nema većih naselja kasnog neolita u ovom području” rekao je dr Martin Furholt sa Instituta za praistorijsku i protoistorijsku arheologiju na Univerzitetu u Kielu.
Da bi se u cijelosti označio prostor naselja koje se nalazi u blizini današnjeg Jarkovca korištene su geofizičke metode koje su pokazale kako se radi o naseobini koja je pokrivala između 11 i 13 hektara što bi bilo jednako površini otprilike 24 fudbalska terena, a naselje je bilo okruženo s četiri do šest iskopa.
“Naselje ove veličine nešto je spektakularno. Geofizički podaci takođe nam daju jasnu ideju o strukturi lokacije u vremenu prije 7000 godina, rekao je u službenom saopštenju Fin Vilkes, doktorand iz naučne grupe ROOTS koji je sprovodio istraživanje ove dosad nepoznate arheološke lokacije.
Uporedo s geofizičkim istraživanjima, naučnici su i sistematski istraživali okolno zemljište u potrazi za predmetima. Već nalazi s površine upućivali su da se radilo o naselju koje je pripadalo vinčanskoj kulturi koja datira između 5400 i 4400 godina prije nove ere. Uz to utvrđeni su i snažni uticaji regionalne kulture koja se bila razvila u Banatu.
“To je izuzetno, jer u Srbiji je poznato tek nešto naselja s materijalom koji potiče iz te kulture,” rekao je Vilkes.
Istraživanje lokaliteta trajalo je dvije sedmice, ali se istovremeno u saradnji s Muzejom Janus Panonious u Peču istraživalo nekoliko lokacija kružnog oblika koje potiču iz neolita u susjednoj Mađarskoj. Te “rondele” pripisuju se kulturi Lengiel koja je postojala između 5000 i 4400 godina prije nove ere. Kombinovanim terenskim istraživanjem naučnici su uspjeli utvrditi razlike u periodima kojima su lokaliteti pripadali.
“Uspjeli smo bolje odrediti kojem su vremenu pripadala neka već poznata mjesta u Mađarskoj. Primjera radi, ispalo je da su lokacije za koje se prije mislilo da su iz kasnog neolita mnogo mlađe iako su takođe kružnog oblika”, rekla je Kata Furholt sa Univerziteta Kiel.
I onda dolazimo do dijela koji je nama posebno zanimljiv. Najvažnije šta je otkriveno u terenskom istraživanju u Mađarskoj jeste to što je ispalo da su naselja prije datirana u kasni neolit vjerovatno pripadala vučedolskoj kulturi kasnog bakarnog i ranog bronzanog perioda, koje je trajalo negdje od 3000 pa do 2400 godina prije nove ere.
“Jugoistočna Evropa izuzetno je važno područje u kojem se nalaze odgovori na pitanja kako su se znanje i tehnologija širili u ranim periodima ljudske istorije te kako se to odražavalo na društvene nejednakosti. Ovdje su se nove tehnologije i znanje, kao što je obrada metala, prvi put pojavile u Evropi. Na temelju novootkrivenih i reklasifikovanih lokaliteta prikupljamo važne podatke za bolje razumijevanje društvenih nejednakosti i prenosa znanja”, kaže profesor Martin Furholt.
Konkretno naselje pronađeno u Jarkovcu pripadalo je vinčanskoj kulturi, a izgleda da je do otkrića došlo vrlo jednostavno, naime informacija je dobijena od lokalnog stanovništva.
“Samo smo slijedili informaciju koju nam je otkrio jedan lokalac rekavši kako bi ondje moglo nečega biti, a onda smo otkrili ovaj prilično veliki lokalitet usred ničega. Pronašli smo izuzetnu strukturu nekad golemog naselja u odnosu na ostale na tom području i za taj period”, kazao je Vilkes. Ondje je obitavala jedna od prvih sjedilačkih ratarskih zajednica na tom području, a bavili su se poljoprivredom, uzgajali su koze, stoku i druge životinje, prenosi “Večernji“.
