SARAJEVO, BANJALUKA – Zbog ekonomski nepovoljne situacije u svijetu i sve češćih problema sa inflacijom, svjetski ekonomisti smatraju da je investiciono zlato najbolje rješenje za štednju.
Geopolitičke tenzije koje konstantno rastu i sukobi, posebno u Evropi (rat u Ukrajini), zabrinjavaju ekonomske stručnjake jer kriza posebno utiče na ulagače koji se oslanjaju na rast vrijednosti opcija poput nekretnina ili dionica.
Inače, investiciono zlato je uglavnom u fizičkom obliku, kao što su zlatne poluge i zlatnici, te je namijenjeno dugoročnom ulaganju i štednji koja je otporna na inflaciju i druge nepovoljne ekonomske pojave, pa mu je godišnji prinos veći od 8,5 odsto.
Centralne banke širom svijeta ubrzano nabavljaju zlatne poluge jer u njima vide osiguranje domaće valute.
Što se tiče Bosne i Hercegovine, ona praktično nema razvijeno tržište zbog visokih poreza.
Naime, cijena zlata u BiH je u startu viša nego u zemljama Evropske unije, jer se na svaki investicioni proizvod od zlata i srebra plaća PDV.
Pri uvozu zlata jedino je Centralna banka BiH oslobođena plaćanja PDV-a.
Analitičari najveće švajcarske banke UBS smatraju da se u narednih godinu dana očekuje dvocifren rast cijena zlata.
“Investiciono zlato u fizičkom obliku privlačno je građanima i zato što se radi o jednom od rijetkih oblika ulaganja koji je u potpunosti oslobođen svih poreza – kako PDV-a prilikom kupovanja, tako i poreza na dobit prilikom prodaje. Sva zarada od ulaganja ostaje vlasniku zlata, bez ikakvih obaveza prema državi”, navodi se u analizi UBS-a.
Da je ovo problem za BiH, odnosno da bi se ovo trebalo zakonski urediti, saglasan je i Admir Čavalić, ekonomista i predsjednik Odbora za ekonomsku i finansijsku politiku u Parlamentu FBiH.
“Pitanje investicionog zlata nije uopšte regulisano na prostoru BiH, što stavlja građane Bosne i Hercegovine u diskriminaciju u odnosu na zemlje regiona. Većina građana kupuje zlato iz susjedne Hrvatske, gdje postoje čak i agencije koje nude formalno ili neformalno uvoz tog zlata na način da se možda izbjegnu plaćanja nekih dodatnih nameta, obaveza i slično. Kada odete u zlataru, možete kupiti zlato u formi nakita, i to je nešto što smo naslijedili od bivšeg sistema, ali ne može se u formi investicionog zlata, kao što su na primjer kovanice, novčići, poluge, kocke i slično”, objašnjava Čavalić za “Nezavisne novine”.
Prema njegovim riječima, investiciono zlato je na neki način siva zona u BiH, i nisu se razvile industrije koje bi se temeljile na prodaji investicionog zlata.
“Prodaja investicionog zlata uglavnom raste kada su krize na globalnom nivou, koje izazivaju i ekonomske krize. Zlato, srebro i drugi plemeniti metali su bitni kao oblik i forma štednje, odnosno čuvanje sadašnje vrijednosti za budući period. Postoje i drugi oblici štednje kao što su kriptovalute, vinski podrumi, sirevi i slično, ali tradicionalno, historijski, zlato je najinteresantnije zbog niza nekih karakteristika koje ima. Vjerovatno u budućnosti neće doći do mijenjanja tog formata štednje i zbog toga je bitno da se što prije otvorimo prema navedenom”, kazao je Čavalić i dodao da on već sa pravnicima radi na tome da uputi inicijativu za regulisanje investicionog zlata u BiH.
Ekonomista Radmila Grbić ističe da je postojanje razvijenog tržišta investicionog zlata važno za svaku privredu i državu, naročito u vrijeme stalnih neizvjesnosti u svjetskoj privredi, kada se zlato smatra sigurnom lukom za ulagače, kako sa stanovišta sigurnosti, tako i sa stanovišta prinosa, s obzirom na godišnji rast cijena.
“Bosna i Hercegovina nema razvijeno tržište investicionog zlata. Najveći razlozi za to su mala potražnja i porezi. Građani BiH mogu povoljnije trgovati zlatom u zemljama okruženja, uglavnom Srbiji i Hrvatskoj, koja kao članica Evropske unije nudi povoljnije uslove.
Naime, u zemljama Evropske unije investiciono zlato je oslobođeno plaćanja poreza na dodatu vrijednost. Srbija je takođe ukinula porez na dodatu vrijednost na investiciono zlato, zbog čega je kupovina investicionih zlatnih poluga i zlatnika puno povoljnija nego ranije”, navela je Grbićeva.
