SARAJEVO – Službenicima, saradnicima i ostalim nadležnima na nivou BiH ne polazi za rukom da se izbore sa zacrtanim višegodišnjim projektima, zbog čega na stotine miliona maraka godinama stoje na računima i gube na vrijednosti, a sa druge strane još poraznije jeste to što izvršenje tih poslova malo ko kontroliše pa tako izostaju i sankcije za one koji ne izvršavaju zadatke.
U institucijama na nivou BiH dugi niz godina prisutan je nizak procenat izvršenja višegodišnjih projekata. Na to su ukazali i revizori u posljednjem izvještaju koji se odnosi na izvršenje budžeta za 2023. godinu, ali i u najnovijoj analizi – reviziju učinka posvećenoj upravo višegodišnjim kapitalnim ulaganjima gdje piše da su na listama pravdanja i dalje obrazloženja poput poteškoća prilikom ugovaranja, veće cijene ponuda od raspoloživih sredstava, neispunjavanje uslova iz javnog poziva, kao i složenost projekata te uključenost više institucija sa različitih nivoa vlasti.
Rezultati do kojih su došli revizori su prilično poražavajući.
– Znatna većina analiziranih projekata nije završena u inicijalnim rokovima (44 od njih 46 analiziranih). Neki probiju rok i do deset godina, a analiza je pokazala da se u periodu od 2018. do 2022. godine prosječno godišnje prenosilo oko 135 miliona KM nerealizovanih sredstava, dok većina institucija u aneksima izvještaja o izvršenju budžeta nije dala obrazloženja i analize razloga zbog kojih nisu utrošena odobrena budžetska sredstva niti to čini Ministarstvo finansija i trezora BiH u svojim izvještajima za Savjet ministara – navedeno je u revizorskom izvještaju.
Prema podacima upravo iz resora finansija, početkom 2024. godine vrijednost tih višegodišnjih projekata koji se realizuju ili se planiraju realizovati iznosila je skoro 585 miliona za njih 57 u 17 institucija. Neki od odobrenih projekata se odnose na ulaganja u digitalizaciju i informatizaciju, izgradnju graničnih prelaza i terenskih kancelarija, modernizaciju odbrane, izgradnju objekata diplomatsko-konzularnih predstavništava i objekata za smještaj institucija BiH.
Jedan od razloga za probijanje rokova je, kako su isticali u institucijama na pitanja revizora, duže trajanje postupka rješavanja imovinsko-pravnih pitanja za izgradnju objekta od planiranog. Drugi razlozi su okončavanje postupaka javnih nabavki poništavanjem, zastoji i dugotrajno sprovođenje postupaka i kašnjenja u izvođenju radova, a na spisku ostalih razloga su kasno usvajanje budžeta institucija, kašnjenja u završavanju aktivnosti zajedničkih radnih grupa, povećanje cijena opreme i usluga na tržištu.
– Ispitivanje je pokazalo da realizacija skoro trećine višegodišnjih projekata nije započela prema planiranom početku, a od 44 projekta koji nisu završeni u inicijalno predviđenom roku za 29 nisu pisana obrazloženja i analize razloga zbog kojih nisu utrošena odobrena budžetska sredstva – navedeno je u analizi revizora, uz opasku da stanje u ovoj oblasti nisu značajnije unaprijedili ni novi propisi koji se direktno odnose na potrebu praćenja realizacije projekata i izvještavanje o njima.
