Dosad nepoznat dio biblijskog teksta, napisan prije više od 1.500 godina, mogao bi da otkrije kako se taj religijski tekst mijenjao kroz vijekove, kažu stručnjaci.
Novi tekst sadrži dijelove Matejevog jevanđelja, stihove 11-12 iz Novog zavjeta, a napisan je na starom sirijskom jeziku te donosi više detalja od standardnog teksta jevanđelja.
Naučnici su dodatni stih otkrili nakon što su rukopis o drevnim hrišćanskim pričama i himnama iz Vatikanske biblioteke pogledali pod UV svetlom.
Tekst je bio sastrugan s pergamenta, što je uobičajena praksa kako bi se preko njega mogao napisati novi tekst, ali tekst je ostavio tragove koji su se otkrili pod UV svjetlom.
Doktor Garik Alen, predavač studija Novog zavjeta na Univerzitetu u Glazgovu, rekao je da ovo otkriće pruža uvid u rane prevode Biblije.
– Ovo otkriće je vrlo zanimljivo, ali nije revolucionarno zato što su novoidentifikovani dijelovi teksta samo fragmentarni dijelovi Mateja 11-12, rekao je dr Alen.
– Sirijski prevod Biblije važan je sam po sebi kao jedan od najranijih prevoda s grčkog. Daje nam uvid u najranije faze teksta Biblije i zajednice koje su napravile te prevode.
Džastin Brijerli, hrišćanski pisac i radijski voditelj, otkriće je nazvao “fascinantnim”.
– Otkriće ovog novog fragmenta sirijske kopije Jevanđelja još je jedan prijmer koliko je rukopisna tradicija Novog zavjeta bila bogata tokom vijekova, rekao je.
– Takođe je fascinantno primjetiti varijacije u nekim riječima Matejevog jevanđelja u poređenju s verzijom teksta koju danas koristimo. Često se susrećem s kritičarima koji se pitaju da li se Biblija mijenjala tokom vremena, ali nauka tekstualne kritike, potpomognuta ovakvim otkrićima, pomaže istoričarima da sastave tačnu sliku onoga što je rečeno u izvornim tekstovima.
Profesor Hju Hougton s Odseka za teologiju i religiju Univerziteta u Birmingamu nazvao je to “pravim i važnim otkrićem”.
– Do prije nekoliko godina znali smo samo za dva rukopisna svjedoka starosirijskog prevoda Jevanđelja, a sada ih imamo četiri, rekao je.
– Vrijednost ranih prevoda je u tome što su napravljeni iz grčkih rukopisa koji nisu preživjeli i mogu da pruže neke od prvih dokaza određenih čitanja. Otkriće je važno za hrišćane jer će dokazi iz ovog dokumenta biti uključeni u izdanja grčkog Novog zavjeta i urednici će ih koristiti da rekonstruiraju raniji oblik teksta. S obzirom na to koliko je malo rukopisa iz prvih vijekova preživjelo, svi dijelovi su dobrodošli u rekonstrukciji slagalice istorije teksta.
Dr Peter Vilijams s Teološkog fakulteta u Kembridžu je rekao: “To je uzbudljivo otkriće. Tim koji je ovo otkrio, napravio je vrhunski posao.”
Detaljniji opis
Novi tekst otkrio je Grigori Kesel s Austrijske akademije nauka, koji još nije obznanio potpuni prevod napisan na starom sirijskom, ali je iznio neke detalje.
U grčkoj verziji 12. poglavlja Matejevog jevanđelja, prvi stih glasi: “U ono vrijeme prolazio je Isus subotom kroz usjeve. Učenici su njegovi ogladnjeli te počeli da kidaju klasje i jedu.”
Detaljniji sirijski prevod glasi: “…su počeli da beru klasje, trljaju ih rukama i jedu.”
Početni tekst napisan je oko trećeg vijeka, ali ga je u Palestini pisar – čovjek koji je prepisivao tekstove prije izuma štampe – izbrisao.
To je bila uobičajena praksa jer je papir, odnosno podloga za pisanje, napravljena od životinjske kože bila rijetka i upotrebljavala se iznova i iznova.
Pisanje preko sastruganog teksta zove se palimpsest – rukopis s više slojeva teksta.
Korišćenje UV svjetla postalo je popularno među naučnicima koji se nadaju da otkriju tajne dokumente, budući da skriveni tekst upija svjetlost i obasjan UV svjetlom svijetli plavičasto.
Skriveni tekst se može vidjeti jer je pergament natopljen tintom i bez obzira na to koliko se često ponovno koristi, izvorni su zapisi još uvijek utisnuti na papir.
– Tekst jevanđelja je skriven u smislu da je kopija jevanđelja na pergamentu iz ranog 6. vijeka ponovo korišćena dva puta i danas se na istoj stranici mogu pronaći tri sloja pisma – sirijski, grčki i gruzijski”, rekao je Grigori Kesel iz Austrijske akademije nauka.
Starosirijski prevod spisa nazvan je “Peshitta” i postao je zvanični prevod koji je koristila Sirijska crkva u petom vijeku.
Kesel i njegovi kolege rekli su da je pergament prvi put ponovo korišćen za “Izreke pustinjskih otaca” – što se odnosi na ranohrišćanske pustinjake koji su oko 3. vijeka u egipatskoj pustinji živjeli asketskim životom i na kraju oformili hršćansko monaštvo.
Apophthegmata patrum zbirka je više od 1.000 njihovih priča i izreka i datira iz kasnog petog i ranog šestog vijeka.
Sledeći put kada je tekst izbrisan iz podloga za pisanje ponovo korišćena bilo je kopiranje tekst Iadgari Mikaela Modrekilija, gruzijskog rukopisa iz 10. vijeka koji je sadržao zbirku himni.
Sirijski prevod napisan je najmanje sto godina prije najstarijih preživjelih grčkih rukopisa, uključujući Sinajski kodeks – hrišćanski rukopis grčke Biblije iz 4. vijeka, piše Jutarnji.hr.
Dr Nik Baker-Brajan s Fakulteta za istoriju, arheologiju i religiju Univerziteta u Kardifu nazvao je novi tekst “izvanrednim otkrićem” i rekao da njegov značaj leži u malom broju varijanti.
– Već citirani primjer – Mt. 12,1-2 – učenika koji ‘trljaju klasje u svojim rukama’ nije potvrđen u grčkim rukopisima Matejevog evanđelja”, rekao je. ‘Prisutnost raznih varijanti u rukopisu naglašava raznoliku prirodu ranog hrišćanstva i pojačava konsenzus da drevno hrišćanstvo nije bilo fiksno i monolitno, već su ranom Crkvom kružile različite verzije priča o Isusu. Postojanje ovog teksta trebalo bi da podsjeti moderne hrišćane na raznoliku istoriju i prirodu njihove religije.“
Izvor: srpskainfo
