Manastir Rmanj najzapadniji je pravoslavni samostan u BiH.
Karaterističan je po tome što se nalazi na tromeđi Like, Korduna i Banije te upravo iz tog razloga je bio česta meta napada, što bilježi i istorija. U više navrata je manastir bio uništen i obnavljan.
Pretpostavlja se da je sagrađen krajem 15. i početkom 16. vijeka, a njegovo ime se spominje u različitim formama Hrmanj, Ajerman, Chermlja, Szermil, Hermania, Herman.
Ime je dobio po Katarininom sinu Hermanu III koji je zbog bolesti mlad umro, te je njemu u spomen Katarina Branković – kćerka srpskog despota Đurđa Brankovića, žena grofa Urliha II Celjskog – podigla ovaj manastir. U narodu se vremenom od imena Herman pretvori u naziv Rmanj, i taj je naziv je ostao do danas.
– Veoma važna činjenica kada je u pitanju manastir Rmanj je podatak da je početkom 17. vijeka on bio sjedište dabrobosanskih mitropolita, što je i ostao narednih 110 godina. Samostan je stradao tokom ustanka 1875-1876. godine iz razloga što se nalazio na tromeđi gdje su bili česti međuetnički sukobi i ratovi. Zadnji put je stradao u njemačkim bombardovanjima tog područja tokom Drugog svjetskog rata iz razloga što su Nijemci mislili da se tu nalazi bolnica u kojoj se liječe partizanski ranjenici. Njegova zadnja restauracija trajala je od 1973. godine do 1993. godine – kaže istoričar i direktor Muzeja USK Dino Dupanović.
Bogdan Reljić čuva i brine o manastiru, vodi u obilazak turiste i đake koji dolaze u postjetu ovoj kulturnoj baštini srpskog naroda na zapadu BiH.
– Meni je vladika dao ovlaštenje i ključeve od manastira da mogu posjetiocima otvoriti, uvesti ih da vide manastir, uzmu svijeće i suvenire. Trenutno nema niti jednog monaha. Bio je monah Serafin Kužić 21 godinu ovdje, ali je otišao u aprilu u jedan manastir u Srbiji. Dolaze sveštenici svake nedjelje, u 9 sati bude liturgija. Dolaze iz Drvara, Petrovca, Drinića, Kulunića, Krnjeuše i Bihaća, tako da je služba zastupljena u manastiru svake nedjelje – kaže Reljić.
Manastir je vrlo značajan za srpsko stanovništvo u Martinbrodu. Oko njega se okupljaju i tu donose sve bitnije odluke.
– Manastiri i crkve su uvijek bila ognjišta naroda, gdje se narod okupljao, donosio određene odluke u dobrom i lošem stanju. Tako da mnogo nam znači. On se nalazi na tromeđi Like, BiH i Dalmacije. Ove godine ćemo u septembru proslaviti 580 godina postojanja Manastira Rmanj. On je više puta rušen i obnavljan, zadnji put 1944. godine na veliki čevrtak od njemačkih aviona i sve do 1966. godine je bio u ruševnom stanju, a onda počinje njegova obnova koja je završena sedamdesetih godina. Trenutno se u dvorištu manastira izvode radovi na rekonstrukciji ograde i dvorišta, a nedavno je sagrađena i nova kula u čijem prizemlju je predviđeno da se nalazi krstionica, na drugom spratu soba za odmor, a na trećem biblioteka. Dvorište će biti ukrašeno fontanama, zelenilom i pločama – naveo je Reljić, prenosi Fena.
