GAZA – Punih 15 mjeseci od početka rata u Pojasu Gaze, Hamas je, kako se čini, dobio novog lidera – Muhameda Sinvara, mlađeg brata Jahje Sinvara, kojeg su u oktobru prošle godine u Kah Junisu ubili izraelski vojnici.
Od sredine devedesetih godina, ubijeno je 16 lidera Hamasa. Smatra se radikalnijim od starijeg brata, prije svega jer se tokom karijere u Hamasu isključivo bavio vojnim pitanjima.
Sudbina preostalih 100 izraelskih talaca, koje je Hamas oteo prilikom upada u Izrael prije 15 mjeseci u rukama je Muhameda Sinvara, mlađeg brata komandanta vojnog krila Hamasa, Jahje Sinvara, koji je sredinom oktobra 2024. ubijen u obračunu u Kan Junisu.
Izraelski obavještajci mlađeg Sinvara nazivaju de fakto liderom Hamasa, prije svega jer ta organizacija još nije potvrdila smrt Muhameda Deifa, za kojeg vlasti u Jerusalimu tvrde da je stradao u vazdušnom napadu u julu prošle godine.
“Sjenka” kako mu glasi ratni nadimak, preživio je najmanje šest izraelskih pokušaja likvidacije, prije nego što je sa mjesta komandanta Hamasovih raketaša i povremenog pregovarača postao jedini kandidat za šefa ove organizacije.
Posljednji put viđen je u oktobru 2023. godine. Na snimku kojeg su se dokopale izraelske obavještajne službe vidi se kako Muhamed Sinvar u automobilu provjerava jedan od tunela iskopanih ispod Kan Junisa.
Vijest o Sinvarovom imenovanju podudarila se sa objavljivanjem “konačnog” sporazuma o primirju u Pojasu Gaze, koji su isposlovale diplomate iz Katara, šef Mosada David Barnea i američki izaslanici, prenosi RTS.
Dokument je, zatim, upućen Hamasu i vladi u Jerusalimu, ali su izraelski obavještajci prilično skeptični oko stava Muhameda Sinvara o mogućem primirju, pošto se smatra da je novi lider palestinskih boraca bio glavna prepreka svim poikušajima da se zaustavi rat, još od smrti njegovog brata u oktobru prošle godine.
Posljednje, sedam dana dugo primirje, dogovorile su američke i katarske diplomate još u novembru 2023. godine kada je Hamas oslobodio 100 talaca u zamjenu za nekoliko stotina Palestinaca koji su, prethodno, ležali po izraelskim zatvorima.
Pokušaj da se dogovori novo primirje, posljednja je šansa prekid vatre prije nego što Donald Tramp 20. januara preuzme funkciju predsjednika SAD. Tramp je posljednjih dana upozorio Hamas da će se na Pojas Gaze “spustiti pakao” ako svi taoci ne budu oslobođeni do njegovog ulaska u Bijelu kuću.
Ipak, nejasno je kakav je tačno stav Muhameda Sinvara o primirju, jer je, prije posrednika, posljednjih nedjelja, slao poruke da će pristati jedino na rješenje koje “u potpunosti kompenzuje krv mučenika”.
Neodređeni stav mlađeg Sinvara o pregovorima rezultat je činjenice da je od početka sukoba u Pojasu Gaze stradalo oko 46.000 Palestinaca, dok su naselja u tom području velikom većinom pretvorena u gomile šuta.
Izraelci navode da je Muhamed Sinvar u nekoliko navrata bio zatvoren u Pojasu Gaze i Izraelu, te da je bio arhitekta akcije Hamasa u kojoj je 2006. godine zarobljen izraelski vojnik Gilad Šalit.
U složenim pregovorima koji su trajali punih pet godina, Šalit je oslobođen u zamjenu za 1.000 Palestinaca zatočenih u izraelskim zatvorima, uključujući i Jahju Sinvara. Muhamed Sinvar se smatra glavnim pregovaračem u dogovoru kojem je, tada, posredovao Egipat.
Takođe, mlađi Sinvar se znatno ozbiljnije brinuo za svoju bezbjednost od starijeg brata, pa se nije pojavio na očevoj sahrani 2022. godine. U posljednjih nekoliko godina, ni jednom nije viđen u javnosti.
Izrael je 2014. godine objavio da je Muhamed Sinvar ubijen u jednom od vazdušnih udara, ali se ispostavilo da ta informacija nije tačna. Od tada, poznat je pod nadimku El Tel ili Sjenka.
Nejasno je i koliki uticaj ima na ostatke Hamasa, koji su raštrkani po Pojasu Gaze.
Prvi značajan atentat na neke od lidera Hamasa dogodio se još 1996. godine, kada su Izraelci minirali telefon Jahje Ajaša, koji je, zbog vještine izrade bombi bio poznat i pod nadimkom “inženjer”.
Pet godina kasnije u raketiranju izraelskih “apača” Džamal Salim i Džamal Mansur, tadašnji lider Hamasa i drugi čovjek udruženja palestinskih naučnika, ubijeni su dok su sjedeli u kancelariji za medije tokom razgovora predstavnika Fataha i Hamasa.
U izraelskom vazdušnom napadu 2002. godine ubijen je Salah Šehade, osnivač vojnog krila Hamasa. U eksploziji je stradalo još 15 Palestinaca, među kojima i njegova supruga i ćerka.
Nakon 12 mjeseci izraelski avion je projektilom pogodio automobil u kojem se nalazio Ismail abu Šanab, jedan od osnivača i najuticajnijih vođa Hamasa.
Izraelski helikopteri su, ispred džamije u Gazi, ubili i Ahmeda Jasina, takođe važnog lidera Hamasa, a kasnije te 2004. godine i Abdela Aziza el Rantisija, Jasinovog nasljednika na čelu pokreta. Te godine, u eksploziji bombe podmetnute u automobil poginuo je još jedan zvaničnik Hamasa – Iz el Din el Šeik Halil.
Jedan od najuticajnijih lidera Hamasa Nizar Rajan njegove supruge i desetoro djece ubijeni su u vazdušnom napadu 2009., a dvije sedmice kasnije i ministar unutrašnjih poslova u Pojasu Gaze Said Sejam.
U Dubaiju je 2010. godine pronađeno tijelo Mahmuda el Mahuha, a za ubistvo su osumnjičeni izraelski agenti koji su u Ujedinjene Arapske Emirate doputovali koristeći krivotvorene pasoše.
Zamjenik komandanta Hamasovih “El Aksa” brigada, Ahmed el Džabari ubijen je 2012. godine u eksploziji projektila ispaljenog iz izraelske letjelice.
Dvije godine kasnije, u vazdušnom napadu u Rafi ubijena su trojica komandanata tih brigada Muhamad Ebu Šemala, Raed el Atar i Muhamad Barhum.
Od početka rata u Pojasu Gaze ubijena su trojica visokih zvaničnika Hamasa i to zamjenik šefa politbiroa Saleh el Aruri, lider Hamasa Ismail Hanije i šef oba krila ove organizacije Jahja Sinvar.
