Danas je petak, 12. januar, 12. dan 2024. Do kraja godine ima 354 dana.
812. – Izaslanici romejskog /vizantijskog/ cara Mihaila Prvog Rangabe sa franačkim carem Karlom Velikim u Ahenu sklopili mir poslije više od decenije rata Romeje i Franačkog carstva. Jedan od uzroka rata bilo je Karlovo krunisanje 800. godine u Rimu za svetog rimskog cara, što je titula na koju je pravo polagao Konstantinopolj. Mir je za Južne Slovene bio fatalan – njihove zemlje podijeljene su graničnom linijom između dva carstva.
1628. – Rođen francuski pisac Šarl Pero, autor čuvene zbirke bajki “Vilinske priče”, iz koje su i djeci širom svijeta poznate bajke “Mačak u čizmama”, “Crvenkapa”, “Plavobradi”, “Uspavana lepotica”. Ostala djela: “Vijek Luja Velikog”, “Poređenja starih i modernih”.
1773. – U Čarlstonu, u Južnoj Karolini, osnovan prvi muzej u SAD.
1829. – Umro njemački pisac Fridrih fon Šlegel, najznačajniji teoretičar njemačkog romantizma i jedan od prvih evropskih modernista. Sa bratom Augustom Vilhelmom Šlegelom uređivao je glavni romantičarski časopis “Aneteum”. Osim radova o antičkoj književnosti, eseja, pjesama i pripovijedaka, pisao je aforizme. Djela: roman “Lucinda”, “Istorija stare i nove književnosti” /jedan od prvih pregleda na cjelokupnu svjetsku literaturu/.
1852. – Rođen francuski maršal Žozef Žak Sezer Žofr, tvorac ratnog plana Francuske u Prvom svjetskom ratu i pobjednik odsudne bitke na Marni 1914. Krajem 1916. smijenjen je s položaja glavnokomandujućeg francuskih armija zbog neuspjeha u operacijama 1915. i 1916. godine.
1876. – Rođen američki pisac Džon Grifit, poznat kao Džek London, jedan od najčitanijih u prvoj polovini 20. vijeka. Bavio se različitim zanimanjima: od raznosača novina do kopača zlata i ratnog dopisnika iz rusko-japanskog rata. Naporan rad, novčane nedaće i alkohol proizveli su nervno rastrojstvo i samoubistvo u 40. godini. Napisao je oko 50 pripovijedaka i romana. Djela: “Zov divljine”, “Bijeli očnjak”, “Gvozdena peta” /proročka vizija fašizma/, “Martin Idn”, “Ljudi sa ponora”, “Zlato”, “Kralj alkohol”, “Džeri ostrvljanin”, “Morski vuk”, “Mjesečeva dolina”, “Priče s južnih mora”.
1876. – Rođen italijanski kompozitor njemačkog porijekla Ermano Volf – Ferari, obnovitelj italijanske komične opere, koji je komponovao uglavnom prema komedijama italijanskog pisca Karla Goldonija. Komponovao je i instrumentalne kompozicije i kantate. Djela: opere “Četiri grubijana”, “Radoznale žene”, “Škola za očeve”, “Suzanina tajna”.
1878. – Rođen mađarski pisac Ferenc Molnar, tvorac publicističkog stila u mađarskoj literaturi, koji je romanom “Junaci Pavlove ulice” stvorio klasično djelo omladinske književnosti. U pozorišnim komadima iskazao je izuzetnu tehniku i duhovitost. Ostala djela: drame i komedije “Liliom”, “Vuk”, “Gardist”, “Crveni mlin”, “Čudo među brdima”, “Labud”, “Olimpija”, “Igra u dvorcu”.
1893. – Rođen njemački ratni zločinac Herman Vilhelm Gering, rajhsmaršal Trećeg rajha i osnivač zloglasne nacističke tajne političke policije Gestapo. Kao ministar vazduhoplovstva naređivao je bombardovanje nezaštićenih gradova i masovno ubijanje civila u Drugom svjetskom ratu. Poslije smrtne presude koju mu je zbog ratnih zločina izrekao Međunarodni sud u Nirnbergu, uoči njenog izvršenja u oktobru 1946. oduzeo sebi život ispivši otrov.
1899. – Rođen švajcarski biohemičar Paul Herman Miler, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1948, koji je otkrio insekticid DDT.
1932. – Heti Karavaj, demokrata iz Arkanzasa, postala prva žena izabrana u Senat SAD.
1942. – Italijanski guverner okupirane Crne Gore u Drugom svjetskom ratu general Pircio Biroli naredio da se za jednog ubijenog ili ranjenog oficira strijelja 50, a za podoficira ili vojnika 10 civila.
1964. – Zbacivanjem sultana u Zanzibaru – mjesec dana pošto je ta ostrvska afrička država u Indijskom okeanu postala nezavisna – okončan ustanak i proglašena republika s predsjednikom Abeidom Karumeom. Zanzibar se četiri mjeseca kasnije ujedinio s Tanganjikom u Tanzaniju.
1976. – Umrla engleska spisateljica Agata Kristi, autor mnogih detektivskih romana. Djela: “Ubistvo Rodžera Ajkrofta”, “Leš u sarkofagu”, “Ubistvo u `Orijent-ekspresu`”, “Deset malih crnaca”, “Vašar zločina”, “Nikotin”, “Tajna zamka `Čimniz`”, “Tajna sedam brojčanika”, “Otvorenih karata”, “Ubistvo u Mesopotamiji”.
1990. – Rumunski predsjednik Jon Ilijesku saopštio da je Komunistička partija Rumunije stavljena van zakona.
1991. – Kongres SAD odobrio predsjedniku Džordžu Bušu da vojnom silom izbaci iračku armiju iz Kuvajta.
1992. – Vlada Alžira dan poslije ostavke šefa države Bendžedida Šadlija odgodila drugu rundu parlamentarnih izbora, obrazloživši to “nemogućnošću nastavljanja izbornog procesa”. Na izborima je vodio islamski Front nacionalnog spasa, a islamisti su ubrzo odgovorili terorističkim napadima.
1993. – Na mirovnim pregovorima u Ženevi predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić prihvatio ustavne principe predviđene Vens-Ovenovim mirovnim planom.
1995. – Savjet bezbjednosti UN za još sto dana produžio djelimičnu suspenziju sankcija Saveznoj Republici Jugoslaviji.
1996. – Prve ruske jedinice u sastavu Ajfora stigle u BiH, u prvoj zajedničkoj vojnoj misiji s trupama SAD i ostalih zapadnih zemalja poslije Drugog svjetskog rata.
1998. – Kanađanka Luiz Frešet imenovana za zamjenika generalnog sekretara UN, na funkciju koja do tada nije postojala u svjetskoj organizaciji.
1998. – Njemačka pristala da ustanovi fond od 200 miliona maraka radi obeštećenja oko 18.000 Jevreja iz istočnoevropskih zemalja, koji su pretrpjeli mučenje nacista u Drugom svjetskom ratu.
2000. – Turska vlada saglasila se da odgodi smrtnu kaznu vješanjem vođi kurdskih pobunjenika Abdulahu Odžalanu.
2000. – Velika Britanija homoseksualcima dozvolila službu u oružanim snagama.
2006. – Najmanje 345 hodočasnika izgubilo život u stampedu do koga je došlo posljednjeg dana hadžiluka u Meki tokom ritualnog kamenovanja.
2008. – U helikopterskoj nesreći u Makedoniji poginuli vojnici koji su se vraćali iz misije u BiH.
2008. – Umro akademik Anhel Gonzales /83/, španski pjesnik, borac protiv Frankove diktature.
2010. – U razornom zemljotresu koji je pogodio Haiti poginulo više od 200.000 ljudi, oko 300.000 povrijeđeno, a preko milion ljudi ostalo je bez kuća.
