Danas je srijeda, 20. septembar, 263. dan 2023. Do kraja godine ima 102 dana.
480 . p. n. e. – U pomorskoj bici kod ostrva Salamina u Egejskom moru Grci su pod komandom atinskog vojskovođe Temistokla porazili Persijance koje je predvodio kralj Kserks Prvi, čime je osigurana prevlast Atine na moru.
1519 . – Portugalski moreplovac Fernando Magelan isplovio iz Sevilje sa pet brodova i 270 mornara, predvodeći špansku ekspediciju na putu oko svijeta. Dvije godine kasnije ubijen je u okršaju sa filipinskim domorocima, a 1522. u Španiju se vratio samo brod “Viktorija” i 18 preživjelih. Tada je prvi put praktično dokazano da je Zemlja okrugla.
1773 . – Rođen Atanasije Stojković, fizičar, doktor filozofije, književnik i prevodilac, autor prvog srpskog umjetničkog romana, profesor i rektor Univerziteta u Harkovu, akademik.
1833 . – Rođen italijanski novinar i pacifista Ernesto Teodoro Moneta, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1907. Bio je direktor milanskog lista “Il Secolo” i predsjedenik Internacionalnog kongresa za mir u Milanu 1906, a u mladosti generalštabni oficir italijanskog revolucionara i borca za ujedinjenje Italije Đuzepea Garibaldija.
1842 . – Rođen škotski hemičar i fizičar Džejms Đuer, pronalazač termos-boce. Prvi je dobio tečan, a zatim i čvrst vodonik.
1863 . – Umro njemački filolog i pisac Jakob Grim, osnivač savremene germanistike, koji je skrenuo pažnju naučnika na narodne umotvorine i narodni jezik. Izučavao je istoriju jezika i starije književnosti, probleme mita, bajke i predanja, folklora i prava. Zasnovao je 1852. veliki “Njemački rječnik” i napisao “Istoriju njemačkog jezika”. Prevodio je srpske narodne pjesme, a zahvaljujući prijateljstvu sa Vukom Stefanovićem – Karadžićem nastao je prevod Vukove srpske gramatike. Zajedno sa mlađim bratom Vilhelmom sakupio je i obradio mnoge bajke, poznate djeci širom svijeta.
1870 . – Snage italijanskog kralja Vitorija Emanuela Drugog zauzele Rim od Francuza i kralj je saopštio namjeru da Rim proglasi prijestonicom Italije.
1878 . – Rođen američki pisac Apton Bil Sinkler, autor više romana sa socijalnim temama, političkih i socijalnih spisa u kojima je opisao poraznu sliku kapitalističkog svijeta. Djela : “Džungla”, “Metropola”, “Kralj ugalj”, “Džimi Higins”, “Kraj svijeta”, “Između dva svijeta”, “Aždajini zubi”, “Široka je kapija”, “Predsjednikov agent”, “Svijet koji treba osvojiti”, “Predsjednička misija”.
1934 . – Rođena italijanska filmska glumica Sofija Šikolone, poznata kao Sofija Loren, koja se proslavila u neorealističkim italijanskim filmovima poslije Drugog svjetskog rata, a kao medijski produkt producenta i muža Karla Pontija postala je svjetska zvijezda. Filmovi : “Napuljsko zlato”, “Žene sa rijeke”, “Hljeb, ljubav i…”, “Čočara”, “Crna orhideja”, “Čežnja pod brijestovima”, “Sid”, “Dvije žene”, “Ključ”, “Brak na italijanski način”, “Grofica iz Hong Konga”, “Suncokret”, “Izuzetan dan”.
1945 . – Vrh rimokatoličke crkve u Hrvatskoj objavio”Pastirsko pismo”, čiji je duhovni tvorac bio ratni zločinac zagrebački nadbiskup Alojzije Stepinac. U pismu je žestoko napadnuta nova vlast u Jugoslaviji zbog presuda”katoličkim vjernicima i svećenicima” /ustašama i njihovim saradnicima/, zbog odvajanja crkve od države i zbog agrarne reforme.
1957 . – Umro finski kompozitor Jan Sibelijus, čiji je originalni stil inspirisan finskim muzičkim folklorom i narodnim epom “Kalevala”. Djela : simfonijska pjesma za orkestar “Finlandija”, orkestarske legende “Labud iz Tuonela”, “Povratak Lemikainena”, uvertira”Karelija”, violinski koncert.
1970 . – Sovjetski kosmički brod “Luna 16” spustio se na Mjesec radi uzimanja dijelova tla Zemljinog satelita.
1976 . – Švedska Socijaldemokratska partija poražena na parlamentarnim izborima, poslije više od 40 godina na vlasti.
1977 . – Vijetnam i Džibuti primljeni u UN.
1979 . – Vladara Centralnoafričkog carstva Žana Bedela Bokasu oborio njegov rođak, bivši predsjednik Dejvid Dako, i vratio zemlju u status republike. Bokasa je 1965. vojnim udarom srušio Daka, a 1976. ukinuo republiku i proglasio se carem. Tokom vladavine povremeno je bio i premijer, ministar odbrane, pravde, informacija, poljoprivrede i stočarstva, zdravstva, vojne i civilne avijacije, državne uprave, kopnenog, riječnog i vazdušnog saobraćaja, pošta i telekomunikacija, trgovine, industrije, rudarstva. Upamćen je po nevjerovatnim ekstravagantnostima, rasipanju državne imovine i strašnim zločinima nad sopstvenim narodom.
1981 . – Centralnoamerička država Belize na obali Karipskog mora /bivši Britanski Honduras/ stekla nezavisnost od Velike Britanije.
1984 . – U dvorište Ambasade SAD u Bejrutu kamionom punim eksploziva uletio islamski terorista-samoubica i usmrtio 40 ljudi.
1989 . – Frederik Vilem de Klerk preuzeo dužnost predsjednika Južne Afrike.
1990 . – Umro srpski konstruktor aviona Slobodan Zrnić, dekan Mašinskog fakulteta novosadskog Univerziteta, jedan od konstruktora letjelica IK-3 i S-49. Avion IK-3 je 6. aprila 1941. u Drugom svjetskom ratu učestvovao u odbrani Beograda od napada ratne avijacije nacističke Njemačke. Završio je Mašinski fakultet u Beogradu i usavršavao vazduhoplovnu tehniku u Francuskoj, a kao ekspert UN nekoliko godina je proveo u Africi.
1990 . – Parlamenti Istočne i Zapadne Njemačke potvrdili ugovor o ujedinjenju dvije države.
1991 . – Crnogorski parlament na Žabljaku proglasio Crnu Goru ekološkom državom.
1995 . – Premijer Turske Tansu Čiler primorana da podnese ostavku kad se iz vlade povukla koaliciona partija, poručivši da je neprihvatljiva cijena koju zbog njene politike moraju da plate turski građani.
2003 . – U Potočarima kod Srebrenice bivši američki predsjednik Bil Klinton otvorio memorijalni kompleks i mezarje kao znak sjećanja na nastradale Bošnjake u ovom kraju u ljeto 1995. godine.
2003 . – Sahranjena Ana Lind, švedski ministar inostranih poslova, devet dana nakon što je ubijena.
(Nezavisne)
