ANKARA, DAMASK Tlo u Turskoj i sjevernoj Siriji je napuklo i u mnogim dijelovima uništeno u različitim pravcima poslije masivnog zemljotresa jačine 7,8 stepeni Rihtera i gotovo 8.000 naknadnih potresa.
Dvije jasne pukotine sada se protežu oko 300 kilometara, gdje se kopno pomjerilo do sedam metara u suprotnim smjerovima, a ovi prizori šokirali su svijet.
Čak i na južnom vrhu veće pukotine, oko 150 kilometara od epicentra zemljotresa jačine 7,8 stepeni, u selu Tepehan u provinciji Hataj, došlo je do ogromnih pukotina koje su se raspršile po površini.
Snimci dronom pokazuju pukotine koje idu preko maslinjaka u selu, prenio je Reuters.
Erik Filding, geofizičar u NASA Laboratoriji za mlazni pogon, u izjavi na vebsajtu Opservatorije Zemlje, rekao je da su ovo bili veoma veliki i snažni zemljotresi koji su “pukli” sve do površine tokom dugog niza rasjednih segmenata.
“Ovo je izazvalo izuzetno jak potres na veoma velikom području koji je pogodio mnoge gradove i mjesta puna ljudi. Dužina rupture i magnituda zemljotresa jačine 7,8 bili su slični zemljotresu iz 1906. koji je uništio San Francisko”, rekao je on.
Zemljište s obje strane pukotina kretalo se u suprotnim smjerovima, slegavši se do sedam metara od početne tačke na nekim lokacijama, podaci su Krisa Milinera sa Kalifornijskog tehnološkog instituta.
Glavni potres imao je dugi prekid sa pomacima do pet metara. Kraći prekid od naknadnog potresa jačine 7,5 doveo je do većeg pomjeranja zemljišta do sedam metara na nekim mjestima.
Manji gradovi direktno iznad linije rasjeda pretrpjeli su neke od najjačih potresa. Glavna pukotina je prošla kroz mnoga od ovih naselja.
Suzan Haf, seizmolog iz Geološkog zavoda SAD, rekla je da u mnogim slučajevima ljudi na kraju žive pored zona rasjeda zbog resursa.
“Ako živite uz podnožje planina, tamo može biti više vode”, rekla je Hafova.
Mnogi gradovi leže u podnožju planinskog lanca na istoku.
Reutersova analiza procjene stanovništva pokazuje da naselja izgrađena u blizini zone rasjeda imaju tendenciju da imaju veći broj stanovnika što su bila bliža pucanju.
Međutim, mnogi od smrtnih slučajeva i urušavanja zgrada dogodili su se u većim gradovima udaljenim od zone rasjeda, za šta su stručnjaci rekli da se odnosi na geografiju koja leži u pozadini.
Margarita Segou, seizmolog iz Britanskog geološkog zavoda, rekla je da je sigurnije graditi na planinskim stijenama nego na mekom tlu ravnice, koje ima tendenciju da pojača kretanje tla.
Satelitski snimci jasno su pokazali pomjeranje površine. Slike iz “Planet Labsa” pokazuju pukotinu površine koja prolazi pravo kroz sredinu sela u blizini Nurdagija u Turskoj, pri čemu se tlo jasno pomjera nekoliko metara sa obje strane.
Druga slika prikazuje dugu pukotinu i kretanje površine u blizini susjednog sela Tevekeli, koje se nalazi na liniji rasjeda južno od Karamanmaraša. Čini se da se cijelo selo pomjerilo za nekoliko metara i pukotine sijeku kroz polja i staze.
Zemljotresi su otvorili dvije ogromne pukotine na površini Zemlje, od kojih se duža proteže oko 300 kilometara duž južne Turske.
“Zemljotres ove veličine uzrokuje da se rasjed razbije na prilično dugom nivou”, rekao je Rodžer Mason, počasni naučni saradnik Britanskog geološkog zavoda. Mape ispod pokazuju veličinu ruptura u odnosu na druge dobro poznate kopnene mase.
Stručnjaci kažu da površinske pukotine nude dragocjen izvor podataka koji će im pomoći da razumiju procese koji su izazvali tako razoran događaj i da na kraju spasu živote.
“Dugoročno, forenzičko razumijevanje svakog zemljotresa pomaže nam da se pripremimo za buduće događaje u različitim regionima”, kaže on.
U ovom zemljotresu poginulo je više od 50.000 ljudi u Turskoj i Siriji.
Novi zemljotres odnio još jedan život
U novom zemljotresu kod turskog grada Malatije danas je poginula jedna osoba, a 69 je povrijeđeno, saopštio je direktor turske Agencije za upravljanje katastrofama (AFAD) Junus Sezer.
“Akcije spasavanja se intenziviraju u pet objekata. Suočavamo se sa naknadnim potresima na skoro svaka tri minuta”, rekao je Sezer.
Zemljotres jačine 5,6 stepeni pogodio je okrug Ješiljurt kod Malatije.
AFAD je saopštio da ima uništenih zgrada.
